ELEN quier afitar un estandar llegal pa los derechos llingüísticos

La Rede Europea d’Igualdá Llingüística (ELEN) celebró la so Xunta Xeneral añal desti ochobre p’afitar un nuevu estándar llegal pa los derechos llingüísticos

Entamada pol Conseyu d’Aromunes, con delegaos en representación de los falantes de llingües minorizaes d’Europa, la Xunta celebrose en Bucaresti, Rumanía, p’aldericar munches de les cuestiones vitales qu’afeuten a los sos idiomes y del llabor d’ELEN nel ámbitu local, nacional ya internacional.

El Presidente del Conseyu d’Aromunes, Nicolas Caracota, dixo acabante la xunta que “unu de los oxetivos de l’Asamblea Xeneral d’ELEN foi tratar la situación de los aromunes, enfrentaos a numberosos retos en dellos estaos de la UE, incluyendo la non reconocencia per parte Rumanía y la falta xeneralizada de provisión d’una escolarización aromuna y de medios na so fala. Organizaciones aromunes presentes en Rumanía, Serbia, Macedonia, Bulgaria, Albania y Grecia taben bien representaes y contribuyeron dafechu al alderique”.

Ente les presentaciones incluyóse un proyeutu de Protocolu de Llingües, llideráu polos miembros vascos (Paul Bilbao, Kontseilua), p’afitar un nuevu estándar llegal pa los derechos llingüísticos, el recién informe d’ELEN presentáu na ONX sobre discriminación llingüística nel Estáu español y la considerancia de la discriminación llingüística como una forma de racismu (Ferran Suay, Acció Cultural del País Valencià, Plataforma per la Llengua, Omnium Cultural, Obra Cultural Balear) y el papel d’ELEN nel Conseyu d’Europa, el Parlamentu Européu y la Comisión Europea (Davyth Hicks, Eurolang / Kowethas Un Yeth Kernewek).

Otros discutinios centráronse nes prósimes múltiples manifestaciones en defensa d’un estatus llegal d’igualdá pal bretón, l’occitanu, l’alsacianu, el corsu, el vascu y el catalán nel Estáu francés el 24 d’ochobre (Tangi Louarn, Kevre Breizh, Alexis Quentin, Institut d’Estudis Occitans, Parlemu Corsu, La Bressola), el derechu a la educación media en gaélicu (Domhnall MacNeill, Commun na Gàidhlig), la promoción del irlandés (Ciarán Mac Giolla Bhein, Lliga Gaélica) y el galés (Robin Farrar, Cymdeithas yr Iaith Gymraeg), la promoción del húngaru en Rumanía y Eslovaquia (Krisztina Sandor, Erdélyi Magyar Nemzeti Tanács), y el Proyectu de Diversidá Llingüística Dixital d’ELEN, financiáu pola XE y que tien como oxetivu aumentar la cantidá de conteníu dixital nes redes en llingües minorizaes y en peligru d’estinción (Claudia Soria, Consiglio Nazional delle Ricerche -ILC).

La Xunta Xeneral tamién esaminó los últimos acontecimientos en Galicia (Marcos Maceira, Paulo Filqueiras, A Mesa pola Normalización Lingüística) y Asturies (Xosé B. Álvarez, Iniciativa pol Asturianu) y encetóse la situación política y llingüística autual en Cataluña per parte CIEMEN (María Arenys).

La Xunta Xeneral tamién votó delles cuestiones clave. De primeres, la publicación d’una declaración pidiendo’l sofitu y la reconocencia oficial de la llingua aromuna y la so rápida ratificación na Carta Europea de Llingües Rexonales y Minoritaries (ECRML) en dellos estaos del sureste européu.

La segunda, una declaración pidiendo al Estáu francés “reconocer llegalmente les distintes llingües y cultures de la República Francesa, y da-yos los medios pa esistir y desenvolvese col fin de siguir construyendo una Europa verdaderamente democrática en sofitu de los valores sobre los qu’Europa y Francia declárense fundaes.” Tolos miembros d’ELEN tuvieron d’alcuerdu n’ayudar a sofitar les manifestaciones el 24 d’ochobre en Bretaña, Occitania, Alsacia, Córcega y el País Vascu pola reconocencia oficial y la llexislación de les llingües rexonales” nel territoriu francés. (ver http://www.deompdei.org/ y http://www.anem-oc.org/)

ELEN tamién adoptó la propuesta de Cymdeithas yr Iaith Gymraeg por una campaña europea p’aumentar el financiamientu de les llingües rexonales o minoritaries nes emisiones del seutor públicu.

Amás, alcordóse qu’el lema “Euskaraz bizi nahi dut / Dwi eisiau byw yn Gymraeg / Saol tri ghaeilge atá uainn” (Quiero vivir en vascu, galés, gaélicu, etc.) sedría tornáu a toles llingües europees minorizaes y en peligru d’estinción pa una campaña a escala europea.

Tres la xunta, los delegaos d’ELEN pudieron esfrutar de la hospitalidá aromuna con música folclórica y bailles tradicionales, amás de gastronomía tradicional.

ELEN ye una ONG internacional que trabaya pa la promoción, proteición y revitalización de les llingües europees minorizaes y en peligru d’estinción. Representa a 44 comunidaes llingüístiques en 18 estaos europeos.