L’Academia pide una definitiva toma de determín con respeutu a les llendes xurídico-oficiales del asturianu

L’Academia de la Llingua Asturiana dexó afitao esti día que “llamenta, daveres y fondamente, qu’el so llabor tutelar de los derechos llingüísticos tenga que ser una de les sos obligaciones más frecuentes” y que sía l’Alministración asturiana, “xustamente la que que tendría que facer de so la proteición de los nuesos derechos llingüísticos” la que “incumpla gravísimamente esi cometíu al refugar de mou esplícitu l’exerciciu de tales derechos”. Nun comuinicáu públicu la institución fizo tamién una propuesta a la Xunta Xeneral del Principáu pa iguar la situación.

Sigún diz nesi comunicáu la presidenta de l’Academia de la Llingua Asturiana, Ana Cano, “yá nun ye solo que l’asturianu seya la única llingua del Estáu que nun tien reconocíu’l so estatus como llingua oficial, sinón que, mesmamente, l’exerciciu d’un derechu incuestionable, como ye’l del emplegu de la llingua propia na rellación de los ciudadanos cola Alministración, vien siendo torgáu por decisiones qu’incumplen gravemente la llexislación europea (Carta de les Llingües Rexonales o Minoritaries), la española (Constitución) y el propiu ordenamientu xurídicu nel Principáu (Estatutu d’Autonomía y Llei d’Usu del Asturianu). Y ye l’Alministración asturiana, xustamente la que que tendría que facer de so la proteición de los nuesos derechos llingüísticos, la qu’incumple gravísimamente esi cometíu fundamental al refugar de mou esplícitu l’exerciciu de tales derechos. Decisiones como la non tramitación de la Tesis Doctoral del profesor Faustino Zapico o la denegación de cursar un permisu, pa ser sometíu a pruebes médiques, a D. Xurde Blanco, funcionariu de los Servicios Xurídicos del Principáu, poniendo n’ambos casos como xida l’emplegu de la llingua asturiana, son bona prueba de lo que dicimos”.

Inda más sangrín

A estos fechos, denunciaos nel so momentu pola Academia de la Llingua Asturiana, hai qu’axuntar agora la non tramitación per parte de la Conseyería d’Educación d’una comisión de serviciu, fecha pol profesor Xosé Nel Comba n’asturianu. El presente casu ye sigún la institución llingüística “inda más sangrín, si ello ye posible, en cuantes que’l mentáu profesor venía faciendo usu d’esti derechu, reconocíu esplícitamente na Llei d’Usu del Asturianu nel so artículu 4, dende l’añu 2004 y ensin nenguna torga burocrática. La mala fe ye bultable, amás, teniendo en cuenta que la documentación tramitada ye, darréu del so calter alministrativu, comprensible dafechu por cualquier funcionariu, al marxe del so conocimientu de la llingua asturiana”.

Esti facer ye pala Academia “especialmente doliosu en cuantes que’l discursu oficial del Gobiernu del Principáu d’Asturies caltién que la oficialidá nun ye necesaria, porque n’Asturies hai llibertá d’usu llingüísticu acordies cola llei. La realidá, ensin embargu, ye mui estremada desque ye’l propiu Gobiernu’l qu’incumple la so obligación de promoción del asturianu y, nel so casu, prohíbelu cenciellamente”.

Propuesta a la Xunta

L’Academia diz nel comunicáu fechu públicu esti día conocer esta situación y ser sabedora d’otres munches situaciones de discriminación llingüística y “nun pue, dende llueu, zarrar los güeyos énte una realidá dramática pa la llingua y la cultura del Pueblu Asturianu”. Poro, da anuncia de que, con calter urxente, y como máxima Institución llingüística del Principáu, empobinará darréu a la Xunta Xeneral o, nel so casu, a la Diputación Permanente del parllamentu asturianu, asina como a los grupos parllamentarios, la propuesta d’alcuerdu que vien darréu: “La llingua asturiana ye un patrimoniu milenariu del Pueblu Asturianu y, como tal, forma parte de la herencia cultural de tolos asturianos y asturianes ensin esclusión. Esti patrimoniu, como l’arte y otres manifestaciones culturales de nueso, necesita proteición y actualización. Poro, l’emplegu de la llingua asturiana per parte de los ciudadanos que quieran facer usu d’ella y el so reconocimientu con valir llegal son el meyor encontu pa la so proteición y actualización. Les instituciones asturianes d’autogobiernu tienen la obligación de facer que’l derechu de los ciudadanos asturianos al usu de la llingua asturiana seya, acordies cola llegalidá vixente, plenamente efeutivu. Nesti sen, la Xunta Xeneral del Principáu, muérganu históricu de representación de los asturianos, encamienta al Gobiernu del Principáu que faiga vidable’l derechu de los ciudadanos al emplegu del asturianu nes sos rellaciones coles instituciones asturianes y, nel so momentu, coincidiendo cola reforma del Estatutu d’Autonomía d’Asturies, proponga una definitiva toma de determín con respeutu a les llendes xurídico-oficiales de la so consideración”.

Aguarda l’Academia de la Llingua Asturiana que la Xunta Xeneral del Principáu, una de les instituciones de más fondu raigañu n’Asturies y de más altu significáu pa los asturianos, sepa tar al altor d’esta xusta y democrática demanda y, darréu d’ello, la acueya como propia.