Ya pues facer falar asturianu al to móvil con Android

Los usuarios de teléfonos intelixentes y tabletes qu’utilizen Android como sistema operativu, podrán escoyer dende güei pa comunicase n’asturianu colos sos preseos y ensin necesidá de facese con ún nuevu. Sedrá abondo con siguir les instrucciones pa instalar la nueva versión d’Android nos sos preseos, que tarán disponibles dende güei mesmo na web softastur.org, como asoleyaron esti xueves pela tarde nel llar de l’Academia de la Llingua Asturiana los especialistes de SoftAstur que presentaron el desenvolvimientu de la versión asturiana d’Android.

Android ye’l sistema operativu mayoritariu en preseos móviles, tanto por númberu d’usuarios como por númberu de fabricantes y modelos que furrulen con elli. Les razones fundamentales pa esi lliderazgu son la so calidá y la versatilidá qu’ufre a la industria pola so condición de software de ‘códigu abiertu’, lo que permite que puea modificase y adautase llibremente según les necesidaes del fabricante o l’usuariu.

Esa versatilidá favoreció la so adopción pola gran mayoría de fabricantes de preseos móviles y fornidores de telecomunicaciones, qu’aprovechen la calidá y economía de desendolcu d’Android adautándolu a les distintes funcionalidaes de los aparatos o servicios qu’ufren a los sos veceros. Sobro la base d’Android, los fabricantes y operadores desendolquen les sos propies versiones (denomaes ‘ROM’) que son les que lleven instalaos los preseos con distintes funcionalidaes o, nel so casu, restricciones.

Una d’eses ‘ROM’ ye Cyanogenmod (cyanogenmod.org), que tien como principales carauterístiques un mayor apueste pol software llibre, l’ameyoramientu de la privacidá l’usuariu y el desaniciu de restricciones d’usu (ye capaz de lleer munches más tribes de ficheros d’audiu o vídeu, por exemplu). Cyanogenmod vien instaláu ‘por defeutu’ por dellos fabricantes en tol mundiu, y furrula nun gran númberu de teléfonos intelixentes y tabletes de marques como Samsung, Sony, Asus, Acer, HTC, LG, Motorola, Amazon Kindle, Google Nexus, Hewlett Packard, Huawei o ZTE, ente otres munches.

A eses ventayes, l’Android Cyanogenmod suma agora la posibilidá d’utilizar el sistema operativu n’asturianu, dempués del trabayu que se vieno desendolcando nos caberos años pola comunidá de Softastur, y d’una facilidá d’instalación percenciella: Namái ye necesario coneutar el teléfonu al PC y executar el programa d’instalación, que fadrá tolos pasos automáticamente ensin plantegar problemes al usuariu.

La instalación

La posibilidá de que los móviles vengan n’asturianu “de fábrica” ye un aspeutu que tará namái arreyáu de la voluntariedá de los fabricantes o de los fornidores de telecomunicaciones, que podrán instalar la opción del idioma asturianu nos ‘forks’ qu’instalen nos preseos que ponen a la venta.

N’España, son dellos los exemplos de fabricantes o fornidores qu’inclúi nos sos preseos les opciones de llingües como’l gallegu, el vascu o’l catalán, lo que lleva a quien quiera cuntar con eses opciones a siguir un procesu asemeyáu al que dende güei podrán realizar los falantes d’asturianu.

Lo que ye enforma más difícil ye ver darréu un iPhone o un Nokia Lumia n’asturianu. Dambes tribes de preseos móviles utilicen un sistema operativu ‘privativu’. Esto ye: namái pue ser modificáu pol fabricante ya impon una serie de restricciones d’usu que nun se dan nos preseos Android.

Polo xeneral, les tornes d’esa triba de sistemes respuenden namái a criterios de rentabilidá económica, polo que les corporaciones propietaries d’esi software nun faen el llabor de torna si nun hai un mercáu potencial que rentabilice esi trabayu. En casos concretos, como los del catalán, el vascu o el gallego, les tornes de software privativu namái se realizaron por diches corporaciones empara de fuertes inyeiciones de dineru públicu difícilmente cuantificables pero que foron millonaries, n’euros, a lo llargo de los caberos años.

Per otru llau, Softastur xurde como un coleutivu que sofita la introducción del asturianu nel campu les nueves teunoloxíes, pero nel marcu d’un apueste ñidiu pol software llibre como l’alternativa ética pal desendolcu de productos teunolóxicos d’una calidá y seguridá superiores y accesibles a tol mundiu. Poro, el so trabayu céntrase namái n’aplicaciones ‘llibres’ o, como nel casu d’Android, de códigu abiertu.

Softastur ye una asociación ensin ánimu de llucru que nos caberos años vieno trabayando nel desendolcu de software llibre en llingua asturiana. A lo llargo d’esti tiempu, punxéronse a disposición de los usuarios decenes d’aplicaciones, ente les que destaca’l sistema operativu d’entornu d’escritoriu Ubuntu (asina como otres distribuciones GNU/Linux), el restolador Firefox, la suite ofimática OpenOffice (anguaño LibreOffice), l’editor de gráficos GIMP, el reproductor VLC o’l xestor de corréu Thunderbird, ente otros muchos. Fasta’l llanzamientu d’Android n’asturianu, Softastur yá punxere a disposición de la comunidá delles aplicaciones pa teléfonos intelixentes, ente les que destaca’l programa de mensaxería nel intre Telegram.

Páxina web pa installar Android