Xaviel Vilareyo reivindicó la figura del rei Fruela II nel so XI centenariu

Xaviel Vilareyo (Mieres del Camín, 1967) reivindicó la figura del rei asturianu Fruela II (910-925) nel 1100 aniversariu de la so proclamación como rei d’Asturies na catedral d’Uviéu. Xunto cola reina Nunilo entamen el so reináu como reis soberanos d’Asturies nel territoriu orixinariu del reinu, qu’algamaba dende la llende del ríu Eo hasta’l ríu Deba en Guipúzcua, cola famosa donación de la Caxa de les Ágates que lleva grabada en plata la Cruz de la Victoria de Pelayu. Fruela II foi un rei mui importante yá que llueu de la partición del reinu ente los trés fíos d’Alfonsu III el Grande, Fruela II quedó como soberanu del territoriu asturianu, nomando como herederu al so fíu, el futuru Alfonsu IV Froilani, rei d’Asturies, que llueu de sufrir tormentu y arrinamientu de güeyos pols so primos, morrerá presu nun conventu a les afueres de Lleón pola rebelión de los sos primos, los Ordóñez. Alfonsu IV Froilani d’Asturies, fíu de Fruela II, morrerá nesti conventu nel añu 933 convencíu de qu’él ye’l verdaderu y llexítimu rei d’Asturies.

Xaviel Vilareyo destacó la importancia de Fruela II yá que ye con esti rei “cuando s’entama l’actual territorialidá d’Asturies y la so dixebra respecto a Galicia y la meseta, puesto que Fruela II ye rei del territoriu asturianu tresmontanu ente los ríos Eo y Deva”. Guipúzcua nunca perteneció al Reinu d’Asturies pero lo que llueu sedría Bizcaya sí yá que la historiografía vasca asina lo reconoz nel famosu mitu de la batalla d’Arrigorriaga contra l’Asturies d’Alfonsu III, mitu que ta representáu incluso na actual bandera vasca. Xaviel Vilareyo espuso tamién la so teoría sobre un posible orixe o influencia asturiana na creación del reinu de Pamplona cola dinastía Ximena impuesta por Alfonsu III d’Asturies pa crear un reinu fronterizu aliáu d’Asturies tanto contra francos como frente a musulmanes.