Ana Cano reclama una “Universidá asturiana” amás de la oficialidá

La presidenta de l’Academia destacó un añu más nel Día de les LLetres Asturianes la importancia de la oficialidá pa llograr una normalización del idioma, pero esta vegada pidió tamién una “Universidá asturiana” que mire pa Europa “pero tamién p’Asturies”, como condición imprescindible pa que la normalización social de la llingua y tamién de la cultura d’Asturies seyan una rialidá.

Como nun podía ser dotramiente, la oficialidá foi la reivindicación cimera del discursu académicu, como obxetivu d’una llingua que como la presidenta s’enfotó en recordar tien ya dende hai tiempu una gramática, un diccionariu trabayáu y significativu de la riqueza terminolóxica del asturianu, una lliteratura perimportante, “y una base social favoratible” a esa oficialidá que consideró imprescindible pala vraera normalización del asturianu, al tiempu que consideraba innecesaria una llei d’usu “que nun tien altor llegal suficiente”.

Sigún Ana Cano, “l’Estatutu d’Autonomía habrá recoyer de mou esplícitu la oficialidá de la llingua asturiana nel territoriu del Principáu d’Asturies. Y ye dempués cuando tendrá que venir una llei de Normalización Llingüística, afayada a la nuesa realidá, qu’estableza, colos pautos y prudencies que se quiera, les distintes fases progresives del procesu, acordies colos oxetivos y perspeutives de futuru que se planteguen”.

Ana Cano tamién amosó crítiques nidies al nuevu Gobiernu autonómicu asturianu polos problemes educativos que se tán produciendo nel procesu de normalización. Son reivindicaciones vieyes que nun son a cristalizar en realidaes nidies y que van de la especialidá en Filoloxía Asturiana, que se niega en Madrid ensin argumentu académicu, a la especialidá de Llingua Asturiana pa los profesores d’Educación Infantil o la inclusión de l’asignatura nos currículos de Primaria y Secundaria. Con idénticu enfotu, Ana Cano dixo que ya nun se pue dexar d’encarar la enseñanza de toles materies col asturiano como llingua vehicular, que ye lo que-yos asocede a toles demás llingües del Estáu.

Un actu brillante

L’actu institucional de l’Academia de la LLingua Asturiana nel XXV Día de les Lletres entamó como se vien faciendo davezu dende hai unos cuantos años col son de la gaita. Xuacu Amieva foi l’encargáu d’entamar una xornada na que, baxo la batuta de la periodista Sonia Avellaneda como presentadora, foron desfilando los elementos qu’añu tres d’añu componen esti actu que por primera vegada se treslladaba a Avilés.

Col auditoriu enllenu, destacaba n’Avilés la numberosa representación política, cola presencia del Conseyeru de Xusticia, Francisco Javier García Valledor, a la testa, amás de l’Alcaldesa de Castrillón, d’IX; el conceyal de Cultura d’Avilés, del PSOE; los conceyales d’IX del conceyu y una granible representación de toles fuercies polítiques que sofiten la oficialidá de la llingua asturiana nos sos programes políticos.

Tres del entamu, el telón dexó ver a los académicos de númberu que recibíen esti añu como correspondiente al doctor José Antonio Fernández Vior en reconocimientu al so llabor investigador de la fala del Navia-Eo. Tanto Vior na so curtia pero intensa intervención como la presidenta de l’Academia, nel so discursu, encamentaron a la sociedá asturiana respetu pa los falantes del occidente asturianu estremaos de los falantes de gallego y de los que falen dafechu asturianu occidental.

Una llectura de poemes y una amañosa esbilla de cancios del nuevu discu de Corquiéu, que se tien de grabar tres del branu, y de dellos de los más nomaos d’esti grupu de folk de Ribesella, que vien d’una xira por Europa y taba acabante d’aportar dende Escocia, punxeron el meyor finxu a una xornada que tien ya un calter propiu y definíu y a la que namái-y falta l’aportar de la oficialidá, pa que nun tea que ser cada añu esi l’estribillu obligáu d’un resume añal de l’actividá académica alrodiu del asturianu.